Flashback, kişinin travmatik bir olayı zihninde yeniden yaşaması durumudur. Bu, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) veya yoğun stresin etkisi altında meydana gelir. Flashback sırasında kişi, geçmişteki travmayı adeta o anda yaşıyormuş gibi hisseder; bu, görsel imgeler, sesler, kokular veya vücut duyumları olarak deneyimlenebilir. Anılar, gerçekliğe benzer bir yoğunlukla ve duygusal çalkantıyla tekrar ortaya çıkar.
Flashback Nasıl Gerçekleşir?
Flashbackler, beynin travmatik anıları saklama biçimiyle bağlantılıdır. Beynin amigdala bölgesi, tehditleri ve korkuları işler; travmatik bir olay sırasında bu bölge aşırı aktif hale gelir ve anılar, duygusal yoğunluğuyla depolanır. Bu anılar, genellikle dış tetikleyiciler (örneğin, belirli bir koku, ses veya görsel ipucu) tarafından canlandırılır. Kişi, geçmiş ve şu an arasındaki farkı kaybederek, olayları tam anlamıyla yeniden yaşama hissine kapılır.
Flashback Belirtileri
Duyusal Yeniden Yaşama: Kişi, olayı sadece zihinsel olarak hatırlamakla kalmaz; sanki olay yeniden oluyormuş gibi vücutsal duyumlar yaşar.
Gerçeklik Algısının Bozulması: Kişi, mevcut çevresinin farkına varmakta zorlanır; geçmişteki olayın içindeymiş gibi hisseder.
Yoğun Kaygı ve Korku: Flashback esnasında anksiyete, terleme, kalp çarpıntısı gibi belirtiler sık görülür.
Flashbacklerle Nasıl Başa Çıkılır?
Topraklanma Teknikleri: Kişiyi "şimdi"ye bağlayan topraklanma egzersizleri faydalı olabilir. Örneğin, derin nefes almak, çevredeki beş nesneyi isimlendirmek veya bir nesneye dokunarak dikkatini o anki fiziksel hislere yöneltmek bu tekniklerdendir.
Destek Aramak: Flashback esnasında güvenilir bir arkadaş veya aile üyesiyle konuşmak, kişinin sakinleşmesine yardımcı olabilir.
Duygusal Farkındalık: Kişi, flashbackin geçici bir anı olduğunu ve şu anda güvende olduğunu kendine hatırlatmalıdır.
Terapötik Müdahale: Bilişsel davranışçı terapi (BDT), EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) gibi teknikler, travmatik anıları yeniden işlemede ve flashbacklerin sıklığını azaltmada etkilidir.
Flashbacklerle Yaşamayı Öğrenmek
Flashbacklerle başa çıkmak, zaman ve destek gerektirir. Kişi, bu deneyimlerin doğal bir travmatik tepki olduğunu kabul ederek kendine karşı sabırlı olmalıdır. Uygun psikolojik destek ve öz bakım stratejileri, bu zor anıları daha iyi yönetmeye yardımcı olabilir. Unutulmamalıdır ki, travmatik olayların kalıcı izleri olsa da, kişi iyileşme sürecinde güçlenebilir ve hayat kalitesini yeniden kazanabilir.
Metta Psikoloji Ekibi
