John Gottman (1999), ilişkilerin bitmesine yol açabilecek dört temel işlevsiz davranış biçimini ortaya koymuştur. Bunlara Mahşerin Dört Atlısı denilmektedir.

Aşağılama: Partnerlerden birini diğerinden üstün görmesi ve diğer partneri aşağılaması, “Çok beceriksizsin” “Ben sana söylemiştim.” “Bu yaptığın tam bir aptallık.” vb. aşağılama ifadelerinin kullanılmasıdır. Aşağılama yerine ilişkilerde olması gereken takdir etme ve saygı duymadır. Partnerinizin yaptıklarına ve kişiliğine saygı duymak, başarıları, davranışları için onu takdir etmek ilişkiyi güçlendirecektir.

Eleştiri: Karaktere ve kişiliğe yönelik olumsuz ifadelerdir. Şikâyet ve eleştiri birbirleriyle aynı değildir. “Sürekli kendin hakkında konuşmandan bıktım, ne kadar bencilsin.” ifadesi eleştiriyken; “Sen sürekli kendin hakkında konuştuğunda kendimi önemsiz hissediyorum, lütfen bu konuda daha dikkatli olur musun?” şikâyettir. Olması gereken “sen” ifadesiyle eleştiride bulunmak yerine “ben” dilini kullanmak ve duyguları, düşünceleri ifade etmektir.

Sürekli Savunma Halinde Olma: Çiftlerin karşı tarafı anlamaya çalışmadan, karşı tarafın söylediklerini duymadan sürekli kendini savunmasıdır. Eleştirlen taraf doğal olarak savunma pozisyonuna girer; “sorun bende değil sende” mesajı içerdiğinden çatışma artarak devam eder. “Bu senin hatan.”, “Bunun sorumlusu sensin.” , “Asıl sen bunu daha çok yapıyorsun.” gibi ifadeler savunma ve aynı zamanda da suçluluk içerir. Olması gereken sadece kendini savunmaya çalışmak değil, çatışma anında sorunun kendiyle ilgili olan bir kısmını kabul etmek ve sorumluluğu üstlenmek, duygu vedüşünceleri içeren konuşmalar yapmaktır.

Duvar Örme: Tartışma sırasında çiftlerden birinin fiziksel ve ruhsal anlamda iletişimi kesmesi, konuşmaması, küsmesi ya da suskun kalmasıdır. Bu davranış biçimi karşı tarafa “sen değersizsin” mesajı verdiğinden ilişkiler için tehlikelidir. Olması gereken sakinleşmek için alan oluşturmak ve sakinleştikten sonra sorun hakkında konuşmaktır.

Kaynak: Gottman, J.& Siver, N.(1999).The Seven Principles for Making Marriage Work: A
Practical Guide from the Country’s Foremost Relationship Expert.

Psk. Şeyma Nur Kalafat

*Sitemizde bulunan yazılar tıbbi tavsiye içermez ve yalnızca farkındalık yaratmak amaçlıdır. Yazılardan yola çıkarak bir hastalık tanısı konulamaz. Hastalık tanısını yalnızca psikiyatri hekimleri koyabilir.
19 Ekim 2023