Bir arkadaşınız sizden bir iyilik istediğinde, aslında yapmak istemediğiniz halde "Tabii ki, seve seve!" dediğiniz oldu mu? Ya da bir toplantıda fikrinize katılmayan biriyle çatışmaktan korkup sessiz kalmayı tercih ettiniz mi? Bu gibi durumlar sık sık yaşanıyorsa, belki de people pleasing, yani insanları mutlu etme çabası döngüsüne girmiş olabilirsiniz.
People pleasing, başkalarını mutlu etmek ve onaylarını kazanmak için kendi ihtiyaçlarını, duygularını ve sınırlarını görmezden gelme eğilimidir. Bu davranış genellikle iyi niyetle başlar; sevdiğiniz insanları mutlu etmek istersiniz. Ancak sürekli hale geldiğinde, hem kişisel hem de duygusal yük haline dönüşebilir.
People Pleasing Nedir?
People pleasing, başkalarının beklentilerini karşılamaya aşırı odaklanmayı ve kişisel ihtiyaçlardan ödün vermeyi ifade eder. Bu durum genellikle şu şekilde kendini gösterir:
Hayır demekte zorlanma.
Başkalarını üzmekten veya hayal kırıklığına uğratmaktan korkma.
Kendi sınırlarını yok sayarak sürekli bir “evet” deme refleksi.
Başkalarının duygularını kendi duygularının önüne koyma.
Bu davranış kalıbı, kısa vadede sosyal kabul görmeyi sağlayabilir; ancak uzun vadede kişinin kendi benlik saygısını zedeleyebilir ve ilişkilerde dengesizliklere yol açabilir.
Neden İnsanları Mutlu Etmeye Çalışırız?
People pleasing genellikle geçmiş deneyimlerden veya psikolojik ihtiyaçlardan kaynaklanır. İşte bu davranışın olası nedenleri:
Onaylanma İhtiyacı: Başkalarının sevgisini ve kabulünü kazanmak için kendi ihtiyaçlarını feda etme eğilimi.
Çocukluk Deneyimleri: Eleştirel ebeveynler ya da yüksek beklentilerle büyümek, sürekli "yeterince iyi" olma çabasına yol açabilir.
Çatışmadan Kaçınma: Tartışma veya anlaşmazlıkların yarattığı stresi önlemek için uyumlu davranışlar sergilemek.
Düşük Özgüven: Kendi değerini başkalarının onayına bağlama eğilimi.
Toplumsal Roller: Özellikle kadınlar, toplumsal beklentiler nedeniyle daha uyumlu ve fedakar olmaya teşvik edilebilir.
People Pleasing’in Zararları
İnsanları mutlu etme çabası, başta olumlu bir özellik gibi görünebilir; ancak zamanla kişinin hem kendisi hem de ilişkileri üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir:
Duygusal Tükenmişlik: Sürekli olarak başkalarının ihtiyaçlarını önceliklendirmek, duygusal ve fiziksel yorgunluğa yol açabilir.
Kendi Kimliğini Kaybetme: Kendi isteklerini ve sınırlarını göz ardı eden kişi, bir süre sonra kim olduğunu unutabilir.
Sağlıksız İlişkiler: İnsanları mutlu etmeye dayalı ilişkiler, genellikle dengesizdir ve uzun vadede tatminsizlik yaratır.
Özgüven Kaybı: Kendi ihtiyaçlarını ifade edememek, kişinin özsaygısını zedeleyebilir.
Pasif Agresyon: Bastırılmış duygular, bir süre sonra dolaylı bir şekilde ortaya çıkabilir.
People Pleasing Davranışından Nasıl Kurtulabiliriz?
Kendi ihtiyaçlarınızı ön planda tutmayı öğrenmek ve insanları mutlu etme döngüsünden çıkmak için şu adımları izleyebilirsiniz:
Sınırlar Koymayı Öğrenin: Kendi sınırlarınızı belirlemek ve bu sınırları korumak, sağlıklı ilişkilerin temelidir.
Hayır Demeyi Pratik Edin: İlk başta zor olabilir, ancak "Hayır" demek, başkalarını hayal kırıklığına uğratmaktan korktuğunuz kadar büyük bir sorun olmayacaktır.
Duygularınızı Kabul Edin: Kendi isteklerinizi ve duygularınızı fark etmek, başkalarını mutlu etmeye çalışmaktan daha önemlidir.
Çatışmadan Korkmayın: Çatışmalar, sağlıklı ilişkilerde kaçınılmazdır. Önemli olan, bu durumları yapıcı bir şekilde yönetebilmektir.
Kendi İhtiyaçlarınızı Tanımlayın: Ne istediğinizi, neye ihtiyacınız olduğunu ve sizi neyin mutlu ettiğini belirlemek için zaman ayırın.
Profesyonel Destek Alın: Özellikle people pleasing derin bir geçmişe dayanıyorsa, bir terapistten destek almak faydalı olabilir.
Kendinize “Evet” Demeyi Hatırlayın
İnsanları mutlu etmek, belirli bir ölçüde sağlıklı ve insani bir ihtiyaçtır. Ancak bu ihtiyaç, kendi benliğinizi kaybedecek kadar güçlü hale geldiğinde zarar verici olabilir. Unutmayın, hayır demek bir reddetme değil, kendi sınırlarınızı ve ihtiyaçlarınızı savunma biçimidir.
Gerçek mutluluk, başkalarını memnun etmeye çalışarak değil, önce kendinizi mutlu etmeyi öğrenerek başlar. Çünkü başkalarını mutlu etmenin en iyi yolu, kendi mutluluğunuzu ihmal etmemektir.
Metta Psikoloji Ekibi
