Demans, beyin fonksiyonlarının zamanla ve genellikle ilerleyici olarak bozulduğu bir durumdur. Demans, kişinin günlük yaşamını sürdürme yeteneğini etkiler ve hafıza kaybı, düşünme becerilerinde azalma, kişilik ve davranış değişiklikleri gibi belirtilerle karakterizedir. Bu durumun altında yatan birçok farklı neden olabilir, en yaygın olanı Alzheimer hastalığıdır.
Belirtiler
Bilişsel Belirtiler
Hafıza Kaybı: Özellikle yeni bilgilerin hatırlanması zorlaşır.
Dikkat Problemleri: Odaklanma ve dikkat süresinde azalma.
Dil Problemleri: Konuşma ve kelime bulma güçlüğü.
Bilgi İşleme Sorunları: Yargılama, karar verme ve problem çözme yeteneklerinde azalma.
Davranışsal ve Psikolojik Belirtiler
Anksiyete ve Depresyon: Demansın ilerlemesiyle birlikte yaygınlaşabilir.
Agresiflik ve Huzursuzluk: Kişilik değişiklikleri ve kontrolsüz davranışlar.
Geceleyin Kafa Karışıklığı (Sürüyüp Dolaşma): Gündüzün uyuklama ve geceleyin uyanıklık.
Hallüsinasyonlar ve Sanrılar: Gerçek olmayan şeyler duyma, görme veya hissetme.
Günlük Yaşam Aktivitelerinde Azalma
Kişisel Bakım İşlevlerinde Kayıp: Kendine bakma, giyinme ve beslenme gibi temel yeteneklerde azalma.
Hareket Sorunları: Dengesizlik, yürüme güçlüğü ve koordinasyon kaybı.
Nedenler
Alzheimer Hastalığı
Demans vakalarının çoğu Alzheimer hastalığına bağlıdır. Beyin hücrelerindeki anormal protein birikimi ve sinir hücrelerinin ölümü Alzheimer hastalığına yol açar.
Vasküler Demans
Beyindeki kan dolaşımı sorunlarına bağlı olarak oluşur. Beyin dokusuna kan akışındaki kesintiler, demansa neden olabilir.
Lewy Cisimciği Hastalığı
Anormal protein birikimi, beyindeki sinir hücrelerini etkiler ve demansın belirtilerine yol açar. Bu durum Parkinson hastalığına benzer semptomlar da üretebilir.
Frontotemporal Lob Demansı (FTD)
Beynin ön ve yan bölgelerini etkiler. Bu form, kişilik ve davranış değişiklikleriyle karakterizedir.
Tedavi Yöntemleri
İlaç Tedavisi
Kolinesteraz İnhibitörleri: Hafıza ve bilişsel işlevleri iyileştirmeye veya yavaşlatmaya yardımcı olabilir.
Memantin: Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir.
Antidepresanlar ve Anksiyolitikler: Demansın neden olduğu psikolojik semptomları hafifletebilir.
Psikososyal Destek
Eğitim ve Danışmanlık: Hasta ve bakıcılarına demans hakkında bilgi ve destek sağlar.
Bilişsel Terapi: Bilişsel işlevlerin ve iletişim becerilerinin geliştirilmesine yardımcı olabilir.
Davranış Terapisi: Kişilik ve davranış değişikliklerini yönetmeye odaklanır.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Sağlıklı Beslenme: Beyin sağlığını destekleyen bir beslenme planı.
Fiziksel Aktivite: Hafıza ve bilişsel işlevleri geliştirebilir.
Sosyal Etkileşim: Demans riskini azaltabilir ve semptomları hafifletebilir.
Demans, yaşlılıkta yaygın görülen bir durumdur ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Erken tanı ve uygun tedavi yöntemleri, semptomların ilerlemesini yavaşlatabilir ve hastaların günlük yaşam aktivitelerinde daha bağımsız olmalarını sağlayabilir. Ayrıca, hasta ve bakıcılarının psikososyal destek alması, demansla başa çıkmada önemli bir rol oynar.
Metta Psikoloji Ekibi
