Öğrenme güçlüğü, bir kişinin belirli bir konuyu, beceriyi veya kavramı öğrenmekte zorluk çektiği durumları ifade eder. Öğrenme güçlükleri, sözlü ve sözsüz bilginin kullanımını, anlayışını, düzenlenmesini ve hatırlanmasını etkiler. Öğrenme güçlüğü olan bireyler, genellikle yaşıtlarına kıyasla daha fazla destek ve özel eğitim ihtiyacı duyabilirler. Öğrenme güçlüğü çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir ve farklı türleri vardır. Bunlar arasında disleksi (okuma bozukluğu), diskalkuli (matematik güçlüğü), dispraksi (hareket güçlüğü) gibi öğrenme güçlükleri bulunmaktadır. Bu güçlükler, bireyin yaşamınının farklı alanlarında etkili olabilir ve eğitim, iş ve sosyal ilişkiler gibi alanlarda zorluk yaşamasına neden olabilir. Öğrenme güçlüğü olan bireylerde, erken tanı ve uygun destekler oldukça önemlidir. Bireye özel eğitim programları, öğrenme stratejileri, bireyselleştirilmiş öğrenme planları bireylerin gelişimi açısından destekleyicidir. Ayrıca, toplumda farkındalık arttıkça, öğrenme güçlüğü olan bireylere sağlanan destek ve anlayış da artmaktadır.
Öğrenme Güçlüğünün Nedenleri:
Nedenleri tam bilinmemekle beraber, genetik faktörler, beyin hasarı veya enfeksiyonlar, duyusal bozukluklar, çevresel faktörler ve öğrenme ortamı gibi pek çok farklı etken yer alabilir.
Genetik Faktörler: Öğrenme güçlükleri, aile geçmişinde benzer güçlükler yaşayan bireylerde daha yaygın olabilir. Genetik yatkınlık, disleksi gibi öğrenme güçlüklerinin gelişiminde rol oynar.
Beyin Gelişimi ve İşlevi: Beyindeki belli bölgelerdeki gelişim veya işlev bozuklukları, öğrenme güçlüklerine yol açabilir. Örneğin, disleksi gibi öğrenme güçlükleri, dil işleme bölgelerindeki farklılıklarla ilişkilendirilmiştir.
Yaralanmalar veya Hastalıklar: Doğum öncesi, doğum sırasında veya erken çocukluk döneminde beyine zarar verebilecek yaralanmalar veya hastalıklar, öğrenme güçlüklerinin gelişimine etki edebilir.
Çevresel Faktörler: Zamanında veya etkili uyaran eksikliği, uygun eğitim ve destek eksikliği gibi çevresel faktörler öğrenme güçlüklerinin gelişimini etkileyebilir.
Özgül Öğrenme Güçlüğü Türleri:
Disleksi Nedir?
Disleksi, okuma ve yazma becerilerini etkileyen bir öğrenme güçlüğüdür. Bu durum, bireylerin harfleri veya kelimeleri doğru şekilde tanımlamalarını, anlamlandırmalarını veya hatırlamalarını zorlaştırabilir. Disleksi, genellikle dilin fonolojik işleme yeteneğinde bir eksiklikle ilişkilendirilir. Bu, seslerin harflerle eşleştirilmesi ve kelimelerin doğru bir şekilde çıkarılması sürecini etkiler.
Belirtileri:
● Harflerin yerini karıştırma veya ters okuma yapma (örneğin, "b" yerine "d" okuma)
● Okuma sırasında kelime veya cümlelerin atlanması veya yanlış okunması
● Kelimeleri hatırlamakta zorlanma veya okuma sırasında sık sık takılmak
● Yavaş veya zor okuma
● Yazarken harflerin yerini karıştırma veya yazı içinde harfleri veya kelimeleri ters yazma
Diskalkuli Nedir?
Diskalkuli, matematiksel becerilerin öğrenme ve kullanımını etkileyen bir öğrenme güçlüğüdür. Bu durumda, bireyler temel matematik kavramlarını anlama, sayılarla işlem yapma ve matematiksel problemleri çözme konularında zorluk yaşarlar. Diskalkuli, matematikteki sembollerin anlamını, sayıların sıralanmasını veya matematiksel işlemlerin mantığını kavrama güçlüğü olarak da tanımlanabilir.
Belirtileri:
● Sayıların sıralanmasında zorlanma veya sayıları karıştırma
● Temel matematik kavramlarını anlama güçlüğü
● Matematiksel sembolleri yanlış anlama veya karıştırma
● Matematiksel işlemleri hatırlamakta zorlanma veya doğru bir şekilde uygulamada zorluk yaşama
● Matematik problemlerini anlama veya çözme konusunda zorluk yaşama
Dispraksi Nedir?
Dispraksi, genellikle hareket becerilerini ve koordinasyonu etkileyen bir öğrenme güçlüğüdür. Bu durumda, bireyler günlük aktiviteleri gerçekleştirirken zorlanabilirler ve motor becerileri ile ilgili sorunlar yaşayabilirler. Dispraksi, beynin motor işlevlerini düzenleme yeteneğinde bir bozukluk olarak tanımlanır.
Belirtileri:
● El becerilerinde zorluk yaşama, örneğin düğme ilikleme, kalem tutma gibi
● Keskin nesneleri kullanırken veya çevresel etkinliklerde dengeyi sağlama güçlüğü
● Yazma veya çizim gibi ince motor becerilerde zorlanma
● Hızlı hareketler yaparken koordinasyon eksikliği
● Yürüme veya koşma sırasında dengeyi sağlama zorluğu
Öğrenme Güçlüğü Tanısı Nasıl Konulur:
Öğrenme güçlükleri tanısı koymak, yoğun bir değerlendirme, gözlem ve test sürecini içerir.
Başvuru ve Değerlendirme: Öğrenme güçlüğü şüphesi olan bir birey ya da veli/veliler, genellikle bir uzmana (örneğin, bir psikolog, pedagog veya özel eğitim uzmanı) başvurur. Bu başvurunun ardından, uzman bireyin ve ailenin öğrenme geçmişini, belirtilerini ve şikayetlerini değerlendirir.
Gözlem: Uzman, bireyi gözlemleyerek günlük yaşamında ve eğitim ortamında nasıl davrandığını ve performansını değerlendirir. Bu gözlem, öğrenme güçlüklerinin belirtilerini görmeye ve belirli zorluk alanlarını belirlemeye yardımcı olur.
Ölçekler ve Testler: Uzman, öğrenme güçlüklerini tanımlamak için standart değerlendirme araçlarını kullanabilir. Bu araçlar, bireyin bilişsel yeteneklerini, dil becerilerini, matematik becerilerini, okuma becerilerini, dikkat ve konsantrasyonunu ölçmeye yönelik çeşitli testler içerebilir. Bu testler, öğrenme güçlüklerinin türünü ve şiddetini belirlemeye yardımcı olur.
Araştırma ve Raporlama: Uzman, bireyin değerlendirme sonuçlarını analiz eder ve bir rapor hazırlar. Bu rapor, bireyin öğrenme güçlüğüne sahip olup olmadığını, türünü, şiddetini ve etkilediği alanları belirler. Ayrıca, önerilen destek ve müdahaleleri içerebilir.
Tanı ve Tartışma: Uzman, birey ve ailesiyle birlikte değerlendirme sonuçlarını tartışır ve bir tanı koyar. Bu tanı, öğrenme güçlüklerinin türünü ve şiddetini belirtir.
Destek ve Müdahaleler: Tanı konulduktan sonra, uzman bireyin ihtiyaçlarına uygun destek ve müdahaleleri belirler. Bu destekler, özel eğitim programları, terapiler, bireyselleştirilmiş öğrenme stratejileri ve gerektiğinde ilaç tedavisi gibi çeşitli yöntemleri içerebilir.
Bu süreç, öğrenme güçlükleri olan bireylerin ihtiyaçlarını değerlendirme ve uygun desteklerin sağlanmasına yardımcı olur. Tanı süreci, bireye özgü olabilir ve uzmanın tercih ettiği yöntemler ve araçlar kullanılarak gerçekleştirilir.
Öğrenme Güçlükleri ve Destek Yaklaşımları:
Özel Eğitim Programları: Bireyin öğrenme ihtiyaçlarına uygun olarak özel eğitim programları geliştirilir. Bu programlar, bireyin zorlandığı alanlarda destek sağlar ve güçlü yönlerini geliştirmeye yönelik stratejiler içerir.
Bireyselleştirilmiş Öğrenme Stratejileri: Bireye özgü öğrenme stratejileri belirlenir ve uygulanır. Bu stratejiler, bireyin öğrenme tarzına, güçlüklerine ve güçlü yönlerine göre kişiselleştirilir.
Fiziksel Terapi: Dispraksi gibi hareket güçlüğü olan bireyler için fiziksel terapi programları sağlanabilir. Bu programlar, motor becerileri ve koordinasyonu geliştirmeye yönelik egzersizler içerir.
Dil ve Konuşma Terapisi: İletişim güçlüğü olan bireyler için dil ve konuşma terapisi sağlanabilir. Bu terapiler, dil becerilerini geliştirmeye ve iletişim becerilerini artırmaya yöneliktir.
Psikolojik Destek: Öğrenme güçlüğü yaşayan bireylere psikolojik destek sağlanabilir. Bu destek, stres ve öğrenme güçlükleriyle başa çıkma stratejileri geliştirmeye yöneliktir.
Aile ve Öğretmen Destekleri: Aileler ve öğretmenler, öğrenme güçlüğü olan bireylere destek olabilirler. Bu destekler, bireyin eğitimine ve gelişimine yönelik uygun ortamların sağlanmasını içerir.
Teknolojik Destekler: Teknolojik araçlar ve uygulamalar, öğrenme güçlüğü olan bireyler için destek sağlayabilir. Örneğin, sesli kitaplar ve konuşma tanıma yazılımları gibi araçlar kullanılabilir.
Her bireyin öğrenme güçlükleri farklıdır, bu nedenle sağlanan destekler de bireye özgü olarak belirlenir ve uygulanır. Bu desteklerin amacı, bireyin potansiyelini maksimize etmek ve güçlüklere karşı başarıyla başa çıkmasını sağlamaktır.
Metta Psikoloji Ekibi
